I. Triệu chứng của nghiến răng
- Mòn răng: Đây là dấu hiệu phổ biến nhất của nghiến răng. Lớp men răng dần bị bào mòn, khiến răng trở nên ngắn, nhọn và nhạy cảm.
- Đau nhức hàm: Nghiến răng có thể gây đau nhức ở hàm, thái dương hàm và thậm chí là cả tai.
- Cơ hàm căng cứng: Việc nghiến răng liên tục khiến các cơ hàm phải hoạt động quá sức, dẫn đến căng cứng và đau nhức.
- Rối loạn khớp thái dương hàm: Nghiến răng có thể làm tổn thương khớp thái dương hàm, dẫn đến các triệu chứng như khó há miệng, nhấp khớp khi nhai hoặc mở miệng rộng.
- Tiếng ồn khi ngủ: Tiếng nghiến răng có thể gây khó chịu cho người ngủ cùng.
II. Nguyên nhân gây nghiến răng
Nghiến răng thường xảy ra khi ngủ. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến cả trẻ em và người lớn, gây ra nhiều hậu quả tiêu cực cho sức khỏe răng miệng. Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây nghiến răng:
- Rối loạn khớp cắn: Khi khớp cắn giữa hai hàm không khớp nhau đúng cách, có thể dẫn đến tình trạng cọ xát hoặc sai lệch, khiến cơ hàm phải hoạt động nhiều hơn để điều chỉnh vị trí hàm. Hoạt động này có thể dẫn đến nghiến răng, đặc biệt là vào ban đêm khi cơ thể không kiểm soát được ý thức.
- Căng thẳng, lo âu: Căng thẳng và lo âu là những nguyên nhân tâm lý phổ biến gây nghiến răng. Khi bạn cảm thấy căng thẳng, cơ thể sẽ tiết ra hormone căng thẳng, dẫn đến co thắt cơ bắp, bao gồm cả cơ hàm. Điều này có thể khiến bạn vô thức siết chặt và nghiến răng.
- Rối loạn giấc ngủ: Một số rối loạn giấc ngủ như ngưng thở khi ngủ có thể dẫn đến nghiến răng. Khi bạn bị ngưng thở khi ngủ, cơ thể sẽ thiếu oxy, dẫn đến kích thích hệ thần kinh và gây co thắt cơ hàm. Điều này có thể khiến bạn nghiến răng trong lúc ngủ để giải phóng căng thẳng và mở đường thở.
- Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc chống trầm cảm, có thể gây ra tác dụng phụ là nghiến răng. Các loại thuốc này có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, dẫn đến tăng hoạt động cơ, bao gồm cả cơ hàm.
- Yếu tố di truyền: Nghiên cứu cho thấy nghiến răng có thể di truyền trong gia đình. Nếu cha mẹ hoặc anh chị em của bạn bị nghiến răng, bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
III. Hậu quả của nghiến răng
Nghiến răng nếu không được điều trị có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng, bao gồm:
- Mòn răng nặng: Mòn răng nặng có thể dẫn đến mất răng. Lực tác động khi nghiến răng lớn gấp nhiều lần lực nhai, dẫn đến mòn răng nhanh chóng. Ban đầu, men răng bị mòn, lộ ra ngà vàng, răng nhạy cảm. Nghiêm trọng hơn, răng có thể bị nứt gãy, lung lay, rụng, sứt miếng hàn, gãy hàm giả. Mòn răng làm giảm kích thước tầng dưới mặt, khiến khuôn mặt già hơn.
- Tổn thương khớp thái dương hàm: Nghiến răng có thể làm tổn thương khớp thái dương hàm, dẫn đến các triệu chứng như khó há miệng, nhấp khớp khi nhai hoặc mở miệng rộng. Nghiến răng thường xuyên khiến các cơ hàm co thắt liên tục, gây mỏi, đau cơ hàm. Hoạt động quá mức có thể dẫn đến phì đại cơ cắn, làm khuôn mặt mất cân xứng, vuông góc, ảnh hưởng đến khớp thái dương hàm. Biểu hiện: đau khớp hàm, tiếng lụp cụp khi há miệng/nhai, rối loạn vận động há miệng, khó há miệng. Răng bị mòn, dễ bám thức ăn axit, đường, gây sâu răng.
- Đau đầu: Nghiến răng có thể gây ra các cơn đau đầu do co thắt cơ.
- Mất thẩm mỹ: Mòn răng do nghiến răng có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ khuôn mặt.
IV. Phương pháp điều trị triệu chứng nghiến răng trong nha khoa
Chứng nghiến răng (Bruxism) là tình trạng nghiến hoặc siết chặt răng không tự chủ, có thể xảy ra vào ban ngày hoặc ban đêm. Tình trạng này có thể gây ra nhiều vấn đề về răng miệng, bao gồm mòn răng, nứt răng, tổn thương khớp thái dương hàm và đau đầu.
Có nhiều phương pháp điều trị chứng nghiến răng trong nha khoa, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:
- Máng chống nghiến răng:
Máng chống nghiến răng là dụng cụ bằng nhựa hoặc acrylic cứng được đeo trên răng để bảo vệ răng khỏi bị mòn và tổn thương do nghiến răng. Máng thường được đeo vào ban đêm, nhưng cũng có thể được đeo vào ban ngày nếu bạn nghiến răng vào ban ngày.
- Liệu pháp điều chỉnh hành vi:
Liệu pháp điều chỉnh hành vi có thể giúp bạn nhận thức được thói quen nghiến răng và học cách kiểm soát nó. Các kỹ thuật điều chỉnh hành vi có thể bao gồm:
- Kỹ thuật thư giãn: Giúp giảm căng thẳng, có thể là nguyên nhân dẫn đến nghiến răng.
- Liệu pháp nhận thức hành vi: Giúp bạn nhận thức và thay đổi những suy nghĩ và hành vi góp phần gây ra nghiến răng.
- Phản hồi sinh học: Giúp bạn học cách kiểm soát cơ hàm bằng cách sử dụng các thiết bị theo dõi hoạt động cơ.
- Điều trị nha khoa:
Nếu nghiến răng gây ra các vấn đề về khớp thái dương hàm hoặc mòn răng nghiêm trọng, nha sĩ có thể đề nghị các phương pháp điều trị nha khoa, chẳng hạn như:
- Nắn chỉnh răng: Giúp điều chỉnh khớp cắn và giảm áp lực lên hàm.
- Bọc răng: Giúp bảo vệ răng khỏi bị mòn thêm.
- Phẫu thuật khớp thái dương hàm: Trong trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật có thể cần thiết để sửa chữa các khớp thái dương hàm bị tổn thương.
Ngoài các phương pháp điều trị trên, bạn cũng có thể thực hiện một số biện pháp tự chăm sóc tại nhà để giúp giảm nghiến răng, chẳng hạn như:
- Giảm căng thẳng: Tập thể dục, yoga, thiền và các kỹ thuật thư giãn khác có thể giúp giảm căng thẳng, có thể là nguyên nhân dẫn đến nghiến răng.
- Tránh các chất kích thích: Tránh caffeine, rượu bia và nicotine, vì những chất này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng nghiến răng.
- Đảm bảo ngủ đủ giấc: Ngủ không đủ giấc có thể khiến bạn căng thẳng và mệt mỏi, dẫn đến nghiến răng.
- Sử dụng máng chống ngáy: Nếu bạn ngáy, sử dụng máng chống ngáy có thể giúp giảm ngáy và nghiến răng.
Nếu bạn nghi ngờ mình bị nghiến răng, hãy đi khám nha sĩ để được chẩn đoán và điều trị thích hợp.
